Ken jezelf en groei

Aansluitend op de webinars over emotionele intelligentie en veerkracht, aangeboden door de Paperjam Club in samenwerking met The How Institute, deelt Frédérique Charlier, een Search Inside Yourself™-gecertifieerde leraar, haar visie op social distancing en haar voorkeur voor de term 'fysieke afstand + sociale aanwezigheid'.

PPJ: Waarom worden relationele vaardigheden en emotionele intelligentie zo belangrijk?

FC - Ik denk eigenlijk dat ze altijd al belangrijk zijn geweest. Wat we nu waarnemen is een toenemend besef van hun belang door de moeilijkheden en het lijden waarmee we steeds vaker te maken krijgen in onze levens- en werkcontext.

Uw vraag is interessant omdat ze begint met de ‘relationele’ kant. En wat we soms vergeten is dat emotionele intelligentie (EI) begint met zelfbewustzijn, een essentiële basis voor de ontwikkeling van andere EI-vaardigheden die door Daniel Goleman in vier (of vijf) gebieden worden ingedeeld: zelfbewustzijn, zelfbeheersing, motivatie, empathie en sociale vaardigheden

Je kunt inderdaad maar open, zorgzaam en verbonden zijn met anderen als je open, zorgzaam en verbonden bent met jezelf. Nu de meesten van ons samenleven en samenwerken, wordt het steeds duidelijker dat die vaardigheden noodzakelijk zijn om vlot samen te werken en om duurzaam te zijn op het vlak van prestaties, ontwikkeling én welzijn.

PPJ: Kunnen we mindfulness - of is het meditatie - beoefenen in tijden van onzekerheid?

FC - Men kan mindfulness altijd en overal beoefenen, want die vorm van meditatie gaat gewoon over het cultiveren van 'een bewustzijn dat ontstaat door aandacht te schenken, doelbewust, in het huidige moment en niet-oordelend (Jon Kabat-Zinn, 1993)’.

De algemene term meditatie verwijst naar een familie van mentale trainingspraktijken die erop gericht zijn bepaalde faculteiten van de geest te ontwikkelen. Zo helpt mindfulness-meditatie in het bijzonder om onze aandachts- en meta-aandachtsvaardigheden te ontwikkelen.

"Verandering en onzekerheid maken deel uit van ons leven. Het is dan ook belangrijk om ze niet te negeren of te vermijden, maar te voorkomen dat die realiteit ons overweldigt door ze vakkundiger te benaderen."

Waarom is dit vooral nuttig in tijden van onzekerheid? Welnu, de standaardwerkwijze van onze hersenen, ook wel het default mode network genoemd, is om voortdurend te blijven piekeren over het verleden (wat we wel of niet hebben gedaan, wat we hadden moeten doen of hadden willen doen...) en over onze angsten voor de toekomst (wat zal er met ons gebeuren als...) Dit zijn vaak hypothetische risico's.

In deze onzekere tijden kunnen wij angst hebben voor onze gezondheid en die van onze dierbaren, ons werk, onze vrijheid, alle veranderingen die uit de pandemie kunnen voortvloeien. En dat is normaal, het hoort allemaal bij het mens zijn! Maar in plaats van overweldigd te worden door angst, bezorgdheid of onrust, kunnen we door mindfulness te beoefenen een groter vermogen ontwikkelen om nu aanwezig te zijn, die gedachten te observeren, ze te verwelkomen en een evenwicht te vinden dat ons helpt om door deze moeilijke tijd te komen.

Verandering en onzekerheid maken deel uit van ons leven. Het is dan ook belangrijk om ze niet te negeren of te vermijden, maar te voorkomen dat die realiteit ons overweldigt door ze vakkundiger te benaderen.

PPJ: Hoe belangrijk zijn mededogen en empathie in een tijd waarin werken op afstand een deel van het nieuwe normaal wordt?

FC - Empathie helpt ons contact te maken met anderen en hen te begrijpen, zowel cognitief als emotioneel, terwijl we onze gevoelens van die van hen kunnen blijven onderscheiden (Thompson, 2001). Onnodig te zeggen dat het essentieel is voor teamwerk.

" Waar onze verschillen ons niveau van empathie neigen te verlagen, maakt het feit dat we deze moeilijke situatie allemaal in verschillende mate meemaken ons empathischer."

Waar onze verschillen ons niveau van empathie neigen te verlagen, maakt het feit dat we deze specifieke, moeilijke situatie (de pandemie) allemaal in verschillende mate meemaken, ons empathischer, omdat we sneller begrijpen wat onze lotgenoten doormaken.

Mededogen of compassie is een vorm van empathie met een bijkomend verlangen en vermogen om anderen te helpen en te steunen. Het is een nuttige eigenschap voor elke leider omdat het een klimaat van wederzijds vertrouwen en psychologische veiligheid kan creëren waarin iedereen kan innoveren en risico's nemen zonder veroordeeld te worden.

De empathie die we van onze collega's en onze leiders ervaren beantwoordt aan onze behoefte aan samenhorigheid en erkenning. Omgekeerd is ons vermogen om empathie te tonen aan onze teams en aan onze collega's net zo belangrijk.

Het goede nieuws is dat, wat ook onze natuurlijke graad van empathie is, we die vaardigheden kunnen trainen en ontwikkelen.

Daarom geef ik, ongeacht onze nieuwe manier van werken, veruit de voorkeur aan de formulering 'fysieke afstand + sociale aanwezigheid' in plaats van de term social distancing.

De vorm ervan kan zeker veranderen, maar de behoefte aan empathie en zorgzaamheid is nog groter wanneer men ver van collega's verwijderd is.