Hoe wordt u minder zelfkritisch?

Kritisch zijn wordt vaak gepercipieerd als een goede eigenschap om continu te blijven verbeteren. Hoewel een kritische blik in zekere gevallen zeker voor een positieve uitdraai zorgt, heeft té streng zijn een averechts effect. Vooral als het gaat over zelfkritiek, is het namelijk verleidelijk om te denken dat u beter zult presteren als u heel hard bent voor uzelf. Niets is minder waar. Als u te zelfkritisch bent komen uw humeur, focus en productiviteit in het gedrang, maar helaas is het een moeilijk te doorbreken patroon.

Heeft u ook vaak het gevoel dat zelfkritiek u net scherp houdt? Mensen die graag (over)presteren, maar tegelijk ook heel gevoelig zijn aan wat anderen van hen denken, gebruiken zelfkritiek vaak als een vorm van motivatie. Ze redeneren dat als ze hard genoeg zijn voor zichzelf, ze meer geprikkeld zullen worden om te presteren. Deze redenering blijkt niet te kloppen. Onderzoek heeft aangetoond dat overmatig zelfkritisch zijn, leidt tot een lagere motivatie, een slechtere zelfbeheersing en tot meer uitstelgedrag. Door zelfkritisch te zijn, brengt u uw hersenen namelijk in een staat van remming, die voorkomt dat u actie onderneemt om uw doelen te bereiken.

Hoe kan u uw zelfkritische gewoonte doorbreken?

Geef uw innerlijke criticus een naam

Door uw innerlijke criticus te personifiëren, bouwt u een muur tussen uzelf en uw gedachten. U creëert als het ware een psychologische afstand die de geloofwaardigheid - en daarmee ook de stress - van negatieve gedachten vermindert. U wordt er ook psychologisch flexibeler door, waardoor u uw emoties beter kan reguleren, u bewuster in het leven staat en u zich makkelijker kan aanpassen aan veranderende eisen.

Wees bewust van het spotlight effect

Al gehoord van het spotlight effect? Volgens deze theorie overschatten we vaak hoeveel aandacht anderen eigenlijk echt aan ons besteden. Om dit gevoel tegen te gaan, moet u uw prestaties in een normaalverdeling plaatsen. De meerderheid van de tijd zal u gemiddeld tot bovengemiddeld presteren. Sommige dagen zullen wat onder het gemiddelde liggen, maar dat is meer dan normaal. Door uw prestaties in perspectief te plaatsen, zal u uw zelfkritiek makkelijker kunnen relativeren. Als u eens een minder moment heeft, heeft het weinig zin om dat te gaan generaliseren. Op die manier doet u vooral aan zelfsabotage.

Wat als het beter uitdraait dan verwacht

Als mens zijn we voortdurend bezig met het zoeken naar verklaringen en antwoorden op vragen. Studies hebben aangetoond dat mensen die gevoelig zijn aan zelfkritiek, actievere mentale circuits en neurochemische stoffen hebben in de gebieden waar ook aandacht, actieplanning, besluitvorming en interne ervaringen plaatsvinden. Zelfkritische personen zouden processen net met een grotere precisie moeten kunnen kanaliseren. In plaats van te focussen op wat fout zou kunnen gaan, stelt u zich beter de vraag wat allemaal goed zou kunnen lopen.

Time uw gevoelens

Hard zijn voor jezelf kan uw humeur, focus en productiviteit naar beneden halen, als u het toelaat. Gelukkig duren schaamte en vernedering - twee emoties die vaak voorkomen bij zelfkritiek – eigenlijk slechts tussen de 30 en de 50 minuten. Nu u op de hoogte bent van dit feit, kan u dit in uw voordeel gebruiken. Zet dus de volgende keer een timer waarin u uzelf toestaat om uw emoties volledig te ervaren. Zo geeft u uzelf de mogelijkheid om alles te verwerken en blijft u niet hangen in gepieker. Wanneer de timer afloopt, kan u bewuster kiezen over hoe u uw dag verder wil doorbrengen. Denk bijvoorbeeld aan een korte wandeling maken of even douchen om erna weer volop aan de slag te gaan.

Verruim uw definitie van succes

Om minder zelfkritisch te zijn, moet u uw definitie van succes wat breder maken. Vaak denken we dat succes gelijk staat aan constant 100% presteren. Aangezien we het bereiken van het gewenste succes niet altijd in de hand hebben, zou u uw definitie van succes kunnen verbreden met:

• Het overwinnen van weerstand of angst
• Opkomen voor uw mening
• Een situatie met een open blik benaderen
• Kleine stapjes maken in de richting van een doel

Aan het einde van de werkdag kan u even de tijd nemen om stil te staan bij uw professionele succesjes (een geslaagd project, een compliment, positieve recensies …), maar ook bij de momenten waarop u uzelf trots hebt gemaakt. Door wat minder zelfkritisch te zijn, maakt u namelijk meer ruimte voor gevoeligheid en ambitie.

Zin om uw welzijn en talentontwikkeling wat bij te schaven? Neem dan contact op met onze experts!

Bron: Harvard Business Review